( ISSN 2277 - 9809 (online) ISSN 2348 - 9359 (Print) ) New DOI : 10.32804/IRJMSH

Impact Factor* - 6.2311


**Need Help in Content editing, Data Analysis.

Research Gateway

Adv For Editing Content

   No of Download : 197    Submit Your Rating     Cite This   Download        Certificate

मृदभांडो का कालक्रम से संबध

    1 Author(s):  RAJEEV YADAV

Vol -  10, Issue- 6 ,         Page(s) : 195 - 198  (2019 ) DOI : https://doi.org/10.32804/IRJMSH

Abstract

पुरातत्व में मृदभाण्डों का महत्व तिथिकरण के लिये महत्वपूर्ण है। टाइपोलाॅजी का सर्वप्रथम प्रयोग फ्लिण्डर्स पेट्री ने सर्वप्रथम मिश्र में किया। भारत में मृदभाण्डों की मद्द से तिथिकरण की उपयोगिता सर्वप्रथम सर जानमार्शल ने भीर के टीले के उत्खनन में किया तथा एन0 बी0 पी0 डब्लू0 का स्तर निर्धरित किया। इसी प्रकार हडप्पा के उत्खनन से विशेष प्रकार के हडप्पाई मृदभाण्डों की प्राप्ति हुई। हस्तिनापुर के उत्खनन कर्ता बी0बी0 लाल ने पी0 जी0 डब्लू0 का स्तर निधारित किया। आर0सी0 गौड के द्वारा अतरंजीखेड़ा के उत्खनन से ओ0 सी0 पी0 स्तर की सर्वप्रथम पहचान की गई। महाराष्ट्र से जोर्वे संस्कृति के पात्र प्राप्त हुए। मध्य गंगा घटी के मैदान में मृदभाण्डों का प्रचलन नवपाषाण काल से मिलने लगता है। चिरांद, कोल्डीहवा, मगहरा लेचारिया बगहीखोर दक्षिण भारत ने ताम्र पाषाणिक संस्कृतियांे की पहचान विशेष प्रकार बी0आर0डब्लू0 से सम्बन्धित की गई है। लोथल रंगपुर में परवर्ती हड़प्पा में चमकीले लाल रंग की पात्र परमपरा दिखाई पड़ती है। इसके अलावा अनेक प्रकार की पात्र परमपरायें भारतीय उपमहाद्वीप के विभिन्न हिस्सों की दिखलाई पड़ती है।

  • जीन फ्रंकोइस जारिज, रिजर्ड मेडो मेहरगढ फील्ड रिपोर्टस फ्राम नियोलिथिक टाइम्स टू द इण्डस सिविलाइजेसन।
  • रवी कोरिसत्तार, पी0सी0 वेंकटासुभाहया एड0 डोरियन क्यू फुलर 2003 ब्रहमगिरि एण्ड बिफोर्ड आर्कियोलाॅली आॅफ साउर्थन बीयोलिथिक।
  • बी0पी0 सिंह, अर्ली फार्मिक कल्चरर्स आॅफ कामूर साउथ एशिया।
  • बी0पी0 लाल द अर्लियस्ट सिविलाइजेसन आॅफ साउथ एशिया।
  • मो0 रफीक मुगल 1997 एसियट चोनिस्तान आर्कियोलाॅजी एण्ड ऐग्रीकल्चर।
  • एस0ए0 साली 1986 दैमाबाद 1976-79 मौरिस आॅफ द आर्कियोलाॅजिकल सर्वंे।
  • डागलस क्यू एंडरसन 1997 एनसाइकोपीडिया आॅफ इन्डोयूरोपीयन कल्चर।
  • कैलास चन्द्र जैन 1972 मालवा थ्रू एजेस, फ्राम द अलियस्ट टाइम्स।
  • जे0 एम0 केन्योर 2006 कल्चर एण्ड सोसायटीस आॅफ द इन्डस ट्रेडिसन।

*Contents are provided by Authors of articles. Please contact us if you having any query.






Bank Details