1885 मध्ये भारतीय राष्ट्रीय काॅंग्रेसची स्थापना झाली. 1891 मध्ये काॅंग्रेसचे नागपूरात सातवे अधिवेशन भरले. त्यावेळी विदर्भातील जनजिवन ढवळुन निघाले. यामूळे विदर्भातील नेते निर्भय बनले. विदर्भातील खेडयापाडयात काॅंग्रेस जावी आणि खेडयापाडयातून ती रूजावी असा प्रयत्न विदर्भातील नेते करीत होते. विदर्भात टिळकांच्या केसरी वर्तमानपत्राचा प्रभाव होता. दादासाहेब खापर्डे, बापूजी अणे टिळकांचे खास अनुयायी होते. रा. ब. मुधोळकर, गंगाधरराव चिटणीस हे मवाळांचे प्रतिनिधीत्व करीत होते. बंगालच्या फाळणीचा निषेध विदर्भातील नेत्यांनी केला होता. विदर्भातील 1920 मध्ये लोकमान्य टिळकांच्या मृत्यूनंतर पुर्णपणे जनतेने महात्मा गांधीच्या असहकार चळवळीस पाठींबा दिला होता. असहकार चळवळीचा प्रभाव नागपूर, वर्धा, अकोला, यवतमाळ जिल्हयावर सर्वात जास्त होता. अमरावती येथे विर वामनराव जोशी यांनी ग्रामपंचायतीमध्ये जागृती घडवुन आणली. विदर्भात स्वराज्य पक्षाला मध्यप्रांत वÚहाडच्या कौन्सीलात स्वराज्य पक्षाला बहुमत मिळाले होते. असहकार चळवळीत झेंडा सत्याग्रह प्रभावी होता. 1930 मध्ये जंगल सत्याग्रह झाला.